جزایر خلیج‌ فارس؛ از بزرگ‌ترین تا سرخ‌ترین

خلیج‌ فارس جزایر متعددی دارد که به کشورهای حاشیه این خلیج یعنی ایران، بحرین، عربستان، عمان، قطر و امارات متحده عربی تعلق دارند. در بین این کشورها، ایران بیشترین مرز آبی با خلیج‌ فارس را داشته و طول کرانه ساحلی ایران با خلیج‌ فارس، 1400 کیلومتر است. نزدیک 40 جزیره از مجموع کل جزایر خلیج‌ فارس به نام ایران ثبت شده و بخشی از استان خوزستان، بوشهر یا هرمزگان محسوب می‌شوند. در مقاله‌های قبلی درباره جاهای دیدنی جزیره قشم، سواحل جزیره هنگام و جزیره هرمز نوشتیم. در ادامه با ما همراه باشید تا تعدادی از مهم‌ترین جزایر خلیج‌ فارس را به شما معرفی کنیم.

آشنایی با جزایر خلیج‌ فارس

این جزایر از جهات مختلف با یکدیگر فرق دارند. در بعضی از آن‌ها، مردم بومی زندگی می‌کنند، حال آنکه تعدادی از آن به دلیل جزرو‌مد دریا و رفتن زیر آب و یا خاک نامرغوب برای کشاورزی، خالی از سکنه هستند. برخی از این جزایر مانند قشم و کیش به دلیل امکانات متعددی که دارند به مهم‌ترین مقاصد گردشگری جنوب ایران تبدیل شده‌اند، اما به جرات می‌توان گفت نام تعدادی از آن‌ها حتی یک‍بار هم به گوش‌مان نخورده است. شرایط آب‌وهوایی، اقلیم، خاک و سواحل آن‌ها نیز با یکدیگر متفاوت است. از سواحل صخره‌ای تا شنی و گلی که هر کدام زیبایی و جذابیت خاص خود را دارند. پس برای آشنایی بیشتر با هر یک از جزایر خلیج‌ فارس، تا انتهای مقاله با ما همراه شوید.

قشم؛ بزرگ‌ترین جزیره خلیج‌ فارس

این جزیره متعلق به استان هرمزگان بوده و امکانات اقامتی زیادی دارد. جزیره قشم جزیره‌ای غیر مستقل است و مساحتی برابر با 150 هکتار دارد. این مساحت از 22 کشور جهان بزرگ‌تر و تقریبا 2.5 برابر کویت است و ظرفیت بالایی برای جذب گردشگر دارد. سواحل متنوع صخره‌ای، شنی و گلی این جزیره جزو زیباترین سواحل جنوب ایران محسوب می‌شوند. قشم جزو آن دسته از جزایری است که در ایامی خاصی از سال، دلفین‌ها در اطراف آن شنا می‌کنند.

جزیره قشم دارای پوشش جانوری خاصی است. آهوی جبیر، پرندگان بومی و مهاجر، خزندگان و پستاندارن زیادی این جزیره را به عنوان سکونتگاه خود انتخاب کرده‌اند.

از معروف‌ترین سواحل قشم می‌توان به ساحل زیتون (صخره‌ای)، ساحل سیمین (شنی با ماسه‌های نقره فام)، سواحل جزیره ناز، ساحل گلی لافت، ساحل صخره‌ای ریگو نام برد. جزایر ناز قشم با جزرومد گاهی به زیر آب می‌روند و گاهی سر از آب بیرون می‌آورند و با هر بار بیرون آمدن به جزیره قشم متصل می‌شوند. ساحل صخره‌ای ریگو نیز محل زندگی لاک پشت‌ها است.

غار خوربس، تنگه چاهکوه، قلعه پرتغالی‌ها، دره ستارگان، دره تندیس‌ها و پارک کروکودیل‌ها تنها چند مورد از جاهای دیدنی قشم هستند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.

پیشنهاد می‌کنیم در سفر به این جزیره زیبا سری هم به بازارهای مدرن و سنتی آن بزنید و از یک خرید دلچسب لذت ببرید. برای اجاره ویلا و سوئیت در قشم، روی کمک هومسا حساب کنید.

ابوموسی (گپ سبز)؛ جزیره‌ای با موقعیت استراتژیک

جزیره ابوموسی یکی از جزایر سه گانه جنوب ایران است که نزدیک خط استوا واقع شده و 25 کیلومتر مربع وسعت دارد. این جزیره به دلیل موقعیت ویژه‌ای که دارد از جمله عمق مناسب آب جهت کشتی‌رانی و مسیر دسترسی به تنگه هرمز تبدیل به معبری برای عبور کشتی‌های نفتکش شده و از اهمیت راهبردی بالایی برخوردار است. اسکله این جزیره مرکز صدور نفت آنهم به مقدار خیلی زیاد محسوب می‌شود. به همین دلیل در مقطعی از تاریخ جزایره سه گانه ایران یعنی اوموسی، تنب بزرگ و کوچک به اشغال انگلیسی‌ها درآمد و مدتی جزو کشور امارات محسوب می‌شد که خوشبختانه با تلاس بسیار در سال 1350 مجددا به مالکیت ایران در آمد. اهمیت این جزیره به حدی است که برای ورود به مجوز دولتی یا دعوت‌نامه از طرف ساکنین آن نیاز خواهید داشت.

جزیره ابوموسی در کنار اهمیت استراتژیک خود، هم به لحاظ طبیعی و هم به لحاظ تاریخی بسیار ارزشمند است. این جزیره دارای آب‌و هوای معتدل‌تری نسبت به سایر بخش‌های هرمزگان است، اما تنوع آب‌وهوایی چندانی ندارد. تنها در فصل‌های سرد سال شاهد بارش نسبی باران هستیم و به دلیل نزدیکی به خط استوا شرجی بوده و دارای رطوبت بسیار بالایی است. لاک پشت، مارماهی، شاه‌میگو، کوسه و انواع ماهی پوشش حیوانی جزیره را تشکیل می‌دهند.

در این جزیره هفت محوطه تاریخی مربوط به دوران ساسانی، ایلخانی، تیموری و صفوی وجود دارند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نخواهد بود.

این جزیره دارای سیستم حمل‌ونقل دریایی و هوایی است اما برای جابه‌جایی گردشگران تنها از شناورهایی که از بندرلنگه راهی جزیره می‌شوند، می‌توان استفاده کرد. گردشگران می‌توانند در خانه‌های بومی و مهمانسراهای نظامی اقامت داشته باشند.

کیش؛ جزیره‌ای با سواحل مرجانی

کیش هم مانند قشم و ابوموسی از توابع استان هرمزگان محسوب می‌شود. این جزیره در مقایسه با سایر جزایر ایرانی خلیج‌ فارس، دارای بیشترین امکانات گردشگری است. سالانه بیش از یک میلیون و 700 هزار مسافر، این جزیره را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند. شاید برای‌تان جالب باشد بدانید که کیش تنها جزیره خلیج‌ فارس است که قنات آب شیرین دارد.

این جزیره 44 کیلومتر مربعی، با بندرعباس 250 کیلومتر، بندرلنگه 90 و هندورابی 28 کیلومتر فاصله دارد. بندر آفتاب نزدیک‌ترین بندر به جزیره کیش است که مسیر ورود به جزیره از طریق ماشین هم محسوب می‌شود.

این جزیره درست مانند سایر جزایر خلیج‌ فارس دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوانی است. شهر تاریخی حریره، مسجد خاتم، شهر زیرزمینی کاریز تنها چند نمونه از جاهای دیدنی کیش محسوب می‌شوند. پوشش گیاهی جزیره نیز جذابیت‌های خاص خود را دارد. با گشت‌وگذار در مناطق مختلف آن می‌توانید درختان نخل، کهور ایرانی، کنار و درختان ارزشمند و کمیاب “لور” را به نظاره بنشینید. قدیمی‌ترین درخت لور، درختی است که به “درخت سبز” شناخته می‌شود و 600 سال از عمر آن می‌گذرد.

خبر خوب اینکه این جزیره، چهارمین مقصد گردشگری جنوب غربی آسیاست. از دلایل اصلی کسب چنین رتبه‌ای می‌توان به وجود تعداد زیادی هتل و اقامتگاه در سطح استاندارهای جهانی، تفریحات متنوع، سواحل بسیار زیبا و همچنین عدم نیاز به داشتن ویزا برای مسافران خارجی، اشاره کرد. متاسفانه هزینه رزرو بسیاری از این هتل‌ها برای بیشتر ما ایرانی‌ها نسبتا بالاست. اما خوشبختانه در سال‌های اخیر تعداد زیادی ویلا و سوئیت‌های آپارتمانی به لیست اقامتگاه‌های کیش اضافه شده که با وجود کیفیت بالا به مراتب قیمت‌های پایین‌تری نسبت به هتل‌ها دارند. پاییز و زمستان، بهترین فرصت برای اجاره ویلا و سوئیت در کیش و تجربه یک سفر همه چیز تمام است.

لاوان؛ مروارید خلیج‌ فارس

عکس از: عبدالرضا محسنی

جزیره لاوان یکی دیگر از جزایر مسکونی و دارای امکانات گردشگری خلیج‌ فارس است. این جزیره نیز در محدوده استان هرمزگان قرار دارد. لاوان با 81 کیلومتر مربع مساحت، مقام دومین جزیره بزرگ خلیج‌ فارس بعد از قشم را به خود اختصاص داده است. این جزیره در گذشته محلی برای صید مروارید توسط صیادان منطقه بوده و به همین دلیل به مروارید خلیج‌ فارس شهرت یافته است.

جبیر، گوسفند وحشی و لاک پشت‌های پوزه عقابی و سبز از حیوانات این جزیره هستند. لاک پشت‌ها معمولا برای تخم‌گذاری راهی سواحل لاوان‌ می‌شوند. حتی اگر خوش شانس باشید می‌توانید به تماشای شنای نهنگ‌ها در سواحل اطراف بنشینید.

این جزیره مجهز به یک فرودگاه است که به صورت هفتگی 18 پرواز مختلف را ثبت می‌کند. پروزاها بین تهران، شیراز، اهواز و اصفهان با جزیره لاوان صورت می‌گیرند. اما بهترین راه برای رسیدن به جزیره لاوان این است که از طریق بندرعباس یا عسلویه خود را به بندر مقام برسانید و سپس با قایق به سمت جزیره لاوان حرکت کنید. بعد از 30 دقیقه خود را در میان سکوت و آرامش مطلق جزیره خواهید دید.

اگر قصد شنا داشتید بهتر است به ساحل گرت، ساحل مرجانی و ساحل شرکت نفت بروید تا اثری از دکل‌های نفتی نباشد. برای اقامت شبانه چند راه پیش‌رو دارید؛ اول اینکه چادر بزنید البته به شرطی که امکانات کافی برای کمپینگ داشته باشید. دوم اینکه از اقامتگاه‌های بومی منطقه استفاده کنید و اما راه سوم این است که شب را در اقامتگاه‌های شهر پارسیان نزدیک بندر مقام سپری کنید و بعد به سمت لاوان حرکت کنید. با اجاره ویلا و سوئیت در پارسیان فرصت مناسبی خواهید داشت تا از ساحل زیبای مکسر نزدیک بندر مقاوم هم دیدن کنید.

هندورابی؛ یکی دیگر از جزایر خلیج‌ فارس

هندورابی حدود 23 کیلومتر مربع وسعت دارد و جزو توابع کیش بخش بندرلنگه به حساب می‌آید. شغل بیشتر اهالی این جزیره مسکونی ماهیگیری و غواصی است. فعالیت‌های اقتصادی چندانی در این جزیره صورت نمی‌گیرد و جزیره ظاهری بکر و دست نخورده دارد.

از حیوانات این جزیره می‌توان به باز و شاهین اشاره کرد. علاقه‌مندان به پرنده‌نگری می‌توانند از پرواز این پرندگان بر فراز جزیره لذت ببرند و عکس‌های زیبایی از آن‌ها ثبت کنند.

برای رفتن به این جزیره زیبا می‌توانید از شناورهایی که از کیش به سمت هندورابی حرکت می‌کنند، استفاده کنید.

شیدور (مارو)؛ از جزایر خلیج‌ فارس و البته غیرمسکونی

حتما درباره جزیره شیدور و مارهای سمی آن شنیده‌اید. بله این جزیره غیرمسکونی و محافظت‌شده در گذشته محل زندگی مارهای سمی بسیاری بوده که امروزه اثری از آن‌ها نیست. عقاب دریایی دم سفید و لاک پشت پوزه عقابی ساکنان جدید جزیره شیدور هستند. این جزیر بر فراز تپه‌ای قرار گرفته که تنها 1 کیلومتر وسعت دارد. کسانی که تمایل دارند یک شب را در زیر آسمان پرستاره شیدور سر کنند باید از طریق قایق‌هایی که از جزیره لاوان به سمت این جزیره حرکت می‌کنند، وارد جزیره شوند اما حتما درباره ساعت بازگشت خود با آن‌ها هماهنگ کنید.

فراموش نکنید در این جزیره از امکانات اقامتی و رفاهی خبری نیست پس هر آنچه نیاز دارید را لیست کرده و با خود ببرید.

هرمز؛ سرخ‌ترین جزیره در میان جزایر خلیج‌ فارس

جزیره هرمز به خاک سرخ و سواحل نقره‌ای خود شهرت یافته است. این خاک که به نام “گلک” شناخته می‌شود مصارف زیادی دارد. کوه‌های این جزیره هم دارای رنگ‌های سفید، زرد و سرخ هستند و به واسطه همین خاک رنگی و منحصربه‌فرد خود به بهشت زمین‌شناسان شهرت دارد. جزیره هرمز 42 کیلومتر مربع وسعت دارد و با بندرعباس 8 کیلومتر فاصله دارد. برای رفتن به جزیره هرمز می‌توانید از شناورهایی که از قشم و بندرعباس به سمت جزیره حرکت می‌کنند، استفاده کنید.

در سفر به این منطقه حتما از جاهای دیدنی جزیره هرمز مانند دره رنگین کمان، کوه الهه نمکی، دره مجسمه، موزه دکتر نادعلیان، قلعه پرتغالی‌ها، کوه برفی، جزیره ساحل فرش و معدن خاک سرخ بازدید کنید.

جزیره هنگام

یکی از خاص‌ترین جزایر خلیج‌ فارس، جزیره هنگام است. سواحل نقره‌ای این جزیره و همینطور ساحل درخشان آن که در بعضی از شب‌ها به رنگ آبی درخشان در می‌آید، شهرت بسیار زیادی دارند.

مواردی که توضیح دادیم تنها چند نمونه از جزایر ایرانی خلیج‌ فارس هستند. جزایر خارک، لارک، تنب بزرگ، تنب کوچک، سیری، فرور بزرگ، فرور کوچک، مینو، خور موسی، قبر ناخدا، بونه، دارا، خارکو، فارسی، شیف، عباسک، نگین، میرمهنا، نخیلو، جزیره ام‌سیله، شیخ کرامه، ام‌الکرم، مطاف، تهمادون و جزیره چراغی، سایر جزایر خلیج‌ فارس را تشکیل می‌دهند که هر یک جذابیت‌ها و زیبایی‌های خاص خود را دارند.

سخن آخر

هر یک از جزایر خلیج‌ فارس به لحاظ طبیعی، تاریخی و اقتصادی ارزش بسیار بالایی برای کشور داشته و پتانسیل تبدیل‌شدن به یک مقصد گردشگری پردرآمد را دارند. متاسفانه در حال حاضر تمام تمرکز روی کیش و قشم منعطف شده در حالی که سایر جزایر خلیج‌ فارس نیز می‌توانند درآمدزایی زیادی برای ساکنان آن‌ها داشته باشند. بنابراین سعی کنیم در کنار سفر به این دو جزیره مهم گردشگری، با مسافرت به سایر جزایر، سهمی در پیشرفت اقتصاد آن‌ها داشته باشیم.