روز جهانی محیط زیست
شاید برای برخی از ما روز جهانی محیط زیست تنها یک عنوان ساده باشد و این روز هم مانند سایر روزهای سال بدون هیچ ردی از خود عبور کند و در میان انبوه دغدغه‌های روزانه زندگی محو شود. ولی باید بدانیم این روز روزی کاملا متفاوت است و اهداف بزرگی را دنبال می‌کند. بسیاری از مشکلاتی که ما به عنوان شهروندان کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و… با آن درگیر هستیم نتیجه بی‌توجهی به محیطی است که در آن زیست می‌کنیم. وظیفه تک‌تک ما انسان‌ها است تا در مورد مشکلات محیط زیستی آگاهی پیدا کنیم و سعی کنیم در حد و اندازه خود قدمی در حفظ و نگهداری آن برداریم.
شاید اگر اطلاعات کافی نسبت به این مسئله داشته باشیم، کمتر در برابر از بین رفتن تالاب‌ها، خشک‌شدن رودخانه‌ها و آب‌های زیر زمینی، فرونشست زمین، آلوده‌شدن آب دریا و اقیانوس و از بین رفتن جنگل‌ها سکوت کنیم.
اهمیت روز جهانی محیط زیست
گاهی اوقات وقتی کسی درباره اهمیت محیط زیست صحبت می‌کند یا جایی در تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی سخنرانی در این باره می‌شنویم، اولین چیزی که به ذهنمان خطور می‌کند این است که با وجود شرایط اقتصادی فعلی که همه درگیر آن هستیم دیگر وقتی برای فکرکردن به سایر مسایل را نداریم و با این بهانه که حفظ محیط زیست نیاز به زیرساخت‌های فرهنگی دارد و یا مثلا افرادی با سوء استفاده از موقعیت خود دست به تخریب محیط زیست می‌زنند و ما قدرتی در مقابل آن‌ها نداریم و هزار بهانه ریز و درشت دیگر، از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی می‌کنیم. در حالی که عدم توجه به این مسئله نه تنها روی کیفیت زندگی ما بلکه روی زندگی نسل‌های بعدی هم تاثیرگذار است.
نابودی جنگل‌های چند میلیون ساله، آلوده‌شدن خاک و آب با زباله‌های صنعتی و بیمارستانی، خشک‌شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی و… چیزهایی نیستند که بتوان در مدت کوتاهی آن‌ها را جبران کرد. همین امروز کشاورزی ما تحت تاثیر خشکسالی در معرض نابودی قرار گرفته، بسیاری از جنگل‌ها به دلیل قطع غیرقانونی درختان و ویلاسازی و برداشت و فروش خاک رو به ویرانی هستند، حتی کوه‌ها هم به خاطر استخراج سنگ از معادن به زانو درآمده‌اند. با وجود تمام این مسایل به نظر می‌رسد نمی‌توان به همین سادگی از مسئله محیط زیست عبور کرد چون تک‌تک لحظات زندگی‌مان به آن وابسته است حتی هوایی که تنفس می‌کنیم، بخش مهمی از مسائل زیست محیطی را تشکیل می‌دهد. در ادامه با ما همراه شوید تا بیشتر درباره روز جهانی محیط زیست و اهداف آن آشنا شویم. در ادامه کارهایی که می‌توان در ارتباط با روز جهانی محیط زیست انجام داد هم صحبت خواهیم کرد.
اما قبل از هرچیز ببینیم محیط زیست دقیقا چیست و چه ابعادی را در بر می‌گیرد.
محیط زیست چیست؟
محیط زیست همانطور که از نام آن مشخص است همه آن چیزهایی هستند که در اطراف ما قرار دارند، شامل اجزای زنده و غیر زنده. اجزای زنده شامل گیاهان و حیوانات و میکروب‌ها هستند و اجزا غیر زنده را هوا، خاک و آب تشکیل می‌دهند. انسان برای زندگی و زنده ماندن به تمام اجزای محیط زیست نیاز دارد. فرقی نمی‌کند هوایی باشد که تنفس می‌کند یا آبی که می‌نوشد و یا حتی گیاهانی که از آن تغذیه می‌کند. پس می‌بینم که بخش اعظم مشکلاتی که با آن رو‌به‌رو هستیم مانند آلودگی هوای شهرهای بزرگ یا کمبود آب، ناشی از بی‌توجهی با محیط زیست است. البته این موارد مشکلاتی هستید که به طور مستقیم با تخریب محیط زیست در ارتباط هستند.
اما از بین‌رفتن محیط زیست تاثیرات غیرمستقیم دیگری هم بر زندگی ما دارد مانند جاری‌شدن سیل که ناشی از تخریب جنگل‌ها یا از بین رفتن حریم رودخانه‌هاست.
5 ژوئن روز جهانی محیط زیست
در کشورهای جهان اول اهمیت بحث محیط زیست از سال‌ها قبل مورد توجه بوده. اولین بار 5 ژوئن 1975 بود که سازمان ملل متحد در استکهلم هلند کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست برگزار کرد. در این کنفرانس قطعنامه‌ای به تصویب رسید که به اختصار آن را UNEP نامیدند. نام این قطعنامه” برنامه محیط زیست سازمان ملل” بود و به کنوانسیون استکهلم شهرت پیدا کرد. طبق این قطعنامه حق برخورداری انسان از محیط زیست سالم برابر با حقوق بشر شناخته شد.
محتوا و نتایج این کنفرانس به حدی مهم بود که روز برگزاری آن یعنی 5 ژوئن را روز جهانی محیط زیست نامیدند. در این روز برنامه‌های مختلفی در جهت آگاهی بخشی به مردم درباره معضلات زیست محیطی انجام می‌شوند. در روز جهانی محیط زیست راهپیمایی‌های خیابانی، مسابقات ورزش همگانی مانند دوچرخه سواری، کنسرت، مسابقه نقاشی و مقاله نویسی، طراحی پوستر، برنامه‌های درختکاری، پاکسازی جنگل‌ها و حاشیه رودخانه‌ها و سواحل دریا از زباله اجرا می‌شوند تا مردم را با خطراتی که نسل بشر و سایر موجودات زنده روی کره زمین را تهدید می‌کند، آشنا کنند.
ماموریت UNEP از برگزاری روز جهانی محیط زیست
ماموریت این سازمان رهبری و تشویق مردم به مراقبت از محیط زیست از طریق الهام بخشیدن، اطلاع رسانی و توانمندسازی ملت‌ها و مردم است تا بدون به خطر انداختن زندگی نسل‌های بعدی بتوانند کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند.
این سازمان روی 6 موضوع مختلف تاکید دارد:
1- توجه به تغییرات آب‌و‌هوایی
2- مدیریت بحران
3- مدیریت اکوسیستم
4- حمایت از دولت‌ها در ایجاد برنامه‌های زیست محیطی
5- مدیریت مواد زائد مانند کاهش استفاده از جیوه در سطح جهان
6- مدیریت استفاده کارآمد از منابع / مصرف و تولید پایدار به شکلی که تولید، پردازش و مصرف منابع طبیعی به روشی سازگارتر با محیط زیست انجام شود.
در روز جهانی محیط زیست 100 کشور مختلف در برنامه‌های ویژه این روز مشارکت می‌کنند. معمولا هر سال یک کشور به عنوان میزبان برگزارکننده کنفرانس انتخاب می‌شود. در این روز کشور میزبان درباره مشکلات زیست محیطی خود صحبت می‌کند و راهکارهایی برای رفع آن‌ها ارائه می‌شوند.
درست مانند روز زمین پاک ، روز جهانی محیط زیست هم با یک شعار و موضوع خاص همان سال فعالیت خود را آغاز می‌کند.
کارهایی که می‌توان در روز جهانی محیط زیست انجام داد
سازمان‌ها و حتی مردم عادی می‌توانند برنامه‌های مختلفی برای بزرگداشت روز جهانی محیط زیست انجام دهند که در ادامه تعدادی از آن‌ها را مرور خواهیم کرد.
- مراسم پاکسازی جنگل و حاشیه رودخانه و ساحل و…
- مسابقات دوچرخه‌سواری
- بازیافت مواد و ساخت آثار هنری از آن‌ها
- برگزاری کنفرانس
- طراحی پوستر
- برگزاری کمپین‌های تبلیغاتی
- ویژه برنامه‌های محلات و مناطق مختلف
- تشویق به استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی
- نصب بنرهای تبلیغاتی شهرداری‌ها
- مصاحبه با متخصصان محیط زیست
- معرفی فعالان محیط زیست و تقدیر و تشکر از آن‌ها
- معرفی دوچرخه به عنوان حمل‌و‌نقل بدون دود
- تشویق کودکان به نریختن زباله در کوچه و خیابان
- و…
کلام آخر
روز جهانی محیط زیست فقط مخصوص یک سری کشور یا یک سری افراد بخصوص نیست بلکه تمام کشورها و مردم جهان باید این مسئله را جدی بگیرند. پدیده گازهای گلخانه‌ای باعث گرم‌شدن زمین شده و تاثیر عمیقی بر کره زمین خواهد داشت. آلوده‌شدن اقیانوس‌ها زندگی موجودات آبزی را به خاطر می‌اندازد. آلودگی هوا و انتشار ریزگردها تمام کشورهای یک منطقه را درگیر می‌کند، تخریب جنگل‌ها باعث به راه افتادن سیلاب و از بین رفتن مال و جان مردم شده و فقر را در کشور گسترش می‌دهد. فقر هم باعث بروز بیماری‌های مختلف و مشکلات جدیدتری می‌شود. مشکلاتی که مرز نمی‌شناسند و به راحتی تمام کشورها و ملت‌ها را درگیر می‌کنند. مسئله زیست محیطی آنقدر مهم است که عدم توجه دولت و… توجیح خوبی برای رعایت نکردن چنین اصولی نیست.
