آرامگاه عطار نیشابوری ؛ عارف و شاعر نامدار ایرانی

خراسان سرزمین بزرگان زیادی همچون عطار نیشابوری و بسیاری دیگر از عرفا و دانشمندان و ادیبان بوده است. در کنار بی‌شمار آثار ارزشمند و نفیس ادبی که امروزه از عطار به جا مانده، آرامگاه عطار نیشابوری نیز برای بازدید عاشقان این عارف و ادیب برجسته نیشابوری همچنان پابرجاست. آرامگاه عطار در کنار بسیاری دیگر از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی نیشابور، هر سال گردشگران بسیاری را به این شهر زیبا می‌کشاند. در این مطلب از هومسا می‌خواهیم سری به نیشابور بزنیم و با آرامگاه عطار نیشابوری بیشتر آشنا شویم. با ما همراه باشید.

شیخ عطار نیشابوری که بود؟

فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری مشهور به شیخ عطار نیشابوری از بزرگترین عارفان، شاعران و صوفیان سده ششم و هفتم در ایران بوده است. او در سال ۵۴۰ هجری قمری در نیشابور زاده شد. عطار در سال‌های کودکی و ابتدای جوانی پیشه پدر، که عطاری بود را در پیش گرفت. اما مدتی بعد برای تحصیل علم و دانش راهی سرزمین‌های دور شد. او جهت علم‌آموزی به کشورهای مختلفی مثل هنر و مصر و عراق و شام سفر کرد و نزد استادان بزرگی تعلیم و پرورش یافت. پس از پایان سال‌های تحصیل، عطار به نیشابور بازگشت و در همان جا ماند. در نهایت پس از حمله مغول‌ها به ایران، او ابتدا اسیر و بعد (در سال ۶۱۷ یا ۶۱۸ یا ۶۲۷ هجری قمری) کشته شد.

عطار با علوم مختلفی مثل فقه و نجوم و طب و ادبیات آشنا بود. در آثار او می‌توان دانش وسیع او و اشرافش به علوم مختلف را دریافت. از جمله معروف‌ترین آثار عطار نیشابوری می‌توان به منطق‌الطیر (شرحی خواندنی از سفر مرغان به درگاه سیمرغ که مفاهیمی عرفانی و انسان‌شناسانه دارد)، الهی‌نامه (مجموعه‌ای دلکش از داستان‌های کوتاه و بلند)، اسرارنامه (نخستین اثر عطار)، تذکره‌الاولیا (شرح حال و سرگذشت نود و هفت تن از مشایخ تصوف)، مختارنامه (مجموعه رباعیات عطار) و مصیبت‌نامه (حکایاتی در وصف مسیبت‌های صوفیان) اشاره کرد.

رخ تو چگونه بینم که تو در نظر نیایی

نرسی به کس چو دانم که تو خود به سر نیایی

وطن تو از که جویم که تو در وطن نگنجی

خبر تو از که پرسم که تو در خبر نیایی

آرامگاه عطار نیشابوری

اطلاعات زیاد و دقیقی درمورد زمان درگذشت عطار در دست نیست؛ اما اسناد و شواهد گواه بر آن هستند که عطار در زمان حکومت تیموریان و در حمله مقول‌ها به ایران کشته شد. زمانی که عطار درگذشت، تا سال‌ها مقبره و آرامگاهی بر مزارش وجود نداشت و به نظر می‌رسد مزار او تا چندصد سال به شکلی ساده وجود داشته است.

تاریخچه آرامگاه عطار نیشابوری

در حدود دویست سال پس از مرگ عطار، در سده نهم هجری، میرنظام الدین علیشیر نوایی، شاعر، دانشمند و سیاستمدار بانفوذ و برجسته حکومت تیموریان دستور ساخت بارگاهی بر مزار عطار را صادر می‌کند. آرامگاه عطار نیشابوری در طول تاریخ چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است. از جمله در دوره پهلوی دوم که به طور کامل مرمت شد و سپس در سال ۱۳۷۰ نیز مرمت مختصری بر روی آن صورت گرفت. البته گفته می‌شود در اواخر دوران محمدعلی شاه قاجار، نیرالدوله والی خراسان که در راه مشهد بود، از آرامگاه عطار نیشابوری دیدن می‌کند و دستور می‌دهد تا بقعه‌ای بر مزار او ساخته شود. اما بروز برخی نابسامانی‌ها و سفر نیرالدوله به تهران باعث می‌شود، طرح ساخت این بقعه ناتمام بماند و در نتیجه همان بارگاه قبلی بدون تغییر بر جای خود باقی ماند.

معماری آرامگاه عطار نیشابوری

بنایی که امروزه به عنوان آرامگاه عطار نیشابوری مشاهده می‌کنیم، بنایی هشت ضلعی با معماری ویژه دوره تیموریان است. بنا در بخش‌های مختلف مزین به کاشی‌کاری‌های ایرانی شده و نمایی به رنگ آبی فیروزه‌ای ایجاد کرده است. آرامگاه عطار نیشابوری در مجموع دارای چهار در ورودی است، در بخش خارجی بنا چهار غرفه کوچک کاشی‌کاری شده قرار دارد و در میانه بارگاه نیز، آرامگاه عطار واقع شده است. بقعه در فضایی مشجر با درختانی همیشه سبز احاطه شده و در مقابل آرامگاه نیز حوض کوچک فیروزه‌ای رنگ قرار دارد.

قبر آن عالی جناب است آنکه بود

خاک راهش دیده چرخ کبود

شیخ عالم شیخ عطار فرید

آنکه هستند اولیا او را مرید

طرفه عطاری که از انفاس او

قاف تا قاف جهان شد مشک‌بو

چطور به آرامگاه عطار نیشابوری برویم؟

برای رفتن به آرامگاه عطار نیشابوری از مبدا تهران مناسب‌ترین و کوتاه‌ترین راه، مسیر تهران، سمنان، دامغان، شاهرود، سبزوار، نیشابور با طول تقریبی ۷۵۰ کیلومتر است که می‌توان آن را در حدود ۹ ساعت پیمود. همچنین برای رفتن به آرامگاه عطار نیشابوری از مبدا مشهد، بهترین راه، مسیر مُلک‌آباد، بینالود، باغشن، قدمگاه، خرو با طول تقریبی ۱۱۸ کیلومتر است که می‌توان آن را با ماشین طی یک ساعت و نیم پیمود.

آدرس آرامگاه عطار نیشابوری:

استان خراسان رضوی، جنوب شرقی شهر نیشابور، خیابان عرفان، محله شادیاخ

جاذبه های تاریخی در اطراف آرامگاه عطار

گردشگرانی که به قصد بازدید از آرامگاه عطار نیشابوری راهی شهرستان نیشابور می‌شوند، این فرصت را دارند که در طول سفر خود از برخی جاذبه‌های دیگر این شهر نیز دیدن کنند. در فضای خود آرامگاه عطار، مزار چند تن از برجسته‌ترین شخصیت‌های ایرانی نیز قرار دارد. از جمله آرامگاه کمال الملک (نقاش برجسته در دوران قاجار و پهلوی)، فریدون گرایلی (شاعر، نویسنده و پژوهشگر)، پرویز مشکاتیان (آهنگساز، موسیقدان، پژوهشگر و نوازنده سنتور) و دکتر حسن نظریان (پژوهشگر و مورخ اهل نیشابور).

فاصله برخی جاهای دیدنی نیشابور تا آرامگاه عطار نیشابوری (با ماشین):

آرامگاه خیام: ۵ دقیقه

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور: ۱۰ دقیقه

مسجد جامع نیشابور: ۱۲ دقیقه

بازار سرپوش نیشابور: ۱۱ دقیقه

باغ و عمارت امین الاسلامی: ۲۰ دقیقه

شهر تاریخی شادیاخ: ۲ دقیقه

قلعه لک‌لک آشیان: ۸ دقیقه

دهکده چوبی: ۱۷ دقیقه

آبشار بوژان: ۲۶ دقیقه

دره هفت غار: ۲۳ دقیقه

اقامت در نیشابور با هومسا

شما می‌توانید با اجاره ویلا و سوئیت در نیشابور به راحتی و با آسایش کامل، به بخش‌های مختلف این شهر زیبا سر بزنید و از جاذبه‌های دیدنی آن از جمله آرامگاه عطار نیشابوری و آرامگاه خیام دیدن کنید. اقامتگاه‌های مختلفی در شهرستان نیشابور وجود دارد و به همین دلیل ممکن است کار انتخاب یک اقامتگاه مناسب برایتان کمی مشکل شود. شما می‌توانید با خیالی آسوده این کار را به تیم هومسا بسپارید. تیم هومسا در کنار شما است تا با معرفی و انجام کامل روند رزرواسیون اقامتگاه به صورت آنلاین، به شما کمک کند اقامتی امن، راحت و بدون دغدغه را تجربه کنید. کافی است وارد سایت هومسا شوید و در صفحه اصلی سایت نام شهرستان نیشابور را سرچ کنید. در این صفحه بهترین اقامتگاه های نیشابور به شما نمایش داده می‌شوند. می‌توانید با تنظیم فیلترهای مختلف، محدوده قیمت و سایر ویژگی‌ها را انتخاب کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، اقامتگاه موردنظر خود را پیدا و رزرو کنید.

رزرو ویلا و سوئیت از طریق سایت هومسا نه‌تنها روشی سریع و آسان برای رزرو اقامتگاه است، بلکه به شما کمک می‌کند بدون نیاز به مراجعه به افراد غریبه در جاده‌ها و پذیرفتن ریسک اجاره اقامتگاه با این روش، به آسانی و بدون هیچ مشکلی محل اقامت خود را در شهرستان نیشابور رزرو کنید. با این روش، در صورت بروز کوچک‌ترین مشکلی، شکایت شما توسط تیم هومسا به صورت قانونی و کامل پیگیری خواهد شد.

جمع بندی

نیشابور یکی از شهرهای تاریخی ایران است که علاوه‌بر داشتن جاذبه‌های طبیعی بسیار، از جمله معادن فیروزه، از دیرباز محل زندگی ادیبان و عارفان و دانشمندان برجسته‌ای نیز بوده است. بزرگان زیادی که تاریخ کشورمان مفتخر و مغرور به وجودشان است، زاده خاک نیشابور هستند. شیخ عطار نیشابوری، شاعر و عالم و صوفی برجسته ایرانی، اهل همین شهر بود و در نهایت زیر در همین شهر به دست مغولان کشته شد. آرامگاه عطار نیشابوری اکنون از جمله جاهای دیدنی نیشابور است که هر سال گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند.

اگر شما هم تاکنون از آرامگاه عطار نیشابوری بازدید کرده‌اید، لطفا تجربیات و نظرات ارزشمند خود را زیر همین پست با ما و همراهان هومسا به اشتراک بگذارید.