سوغات یاسوج؛ از جاجیم و گبه تا عسل و نان بلوط

سوغات به معنای تحفه و هدیه‌ای است که افراد هنگام سفر برای عزیزان‌شان می‌آورند. این رسم زیبا تاریخچه‌ای بس طولانی دارد، اما فقط مختص ایران نیست. به هر کجای سرزمین‌مان که سفر کنید زنان و مردان زحمت‌کشی را خواهید دید که انواع تولیدات خود را برای فروش در بازارهای محلی ارائه می‌کنند. در این مطلب قصد داریم از سوغات یاسوج برایتان بگوییم. از دست‌بافته‌های زنان هنرمند تا فرآورده‌های کشاوری و دامپروری حاصل زحمت‌ مردان و زنان این شهر. بنابراین در کنار بازدید از دیدنی‌های یاسوج، فراموش نکنید حتما از سوغات یاسوج برای عزیزانتان تحفه‌ای تهیه کنید.

به قول سعدی:

گر نسیم سحر از زلف تو بویی آرد      جان فشانیم بسوغات نسیم تو نه سیم

سفر به یاسوج؛ پایتخت طبیعت ایران

همان‌طور که می‌دانید یاسوج مرکز استان کهکیلویه و بویراحمد بوده و در قسمت شمال‌شرقی این استان واقع شده است. این شهر لر‌نشین در منطقه سردسیر قرار گرفته و آب‌و‌هوایی معتدل متمایل به سرد دارد. بارش باران و برف، جاری بودن رودخانه بشار در کنار شهر و ارتفاع 1870 متری از سطح دریا باعث شده از نظر اقلیمی شرایط بسیار مساعدی برای کشاورزی و دامپروری داشته باشد. به همین دلیل انواع محصولات کشاورزی و دامی در لیست سوغات یاسوج جای می‌گیرند. در کنار این محصولات، تولید صنایع‌دستی نیز از دیرباز در این شهر رواج داشته است. در ادامه با هومسا همراه باشید تا با انواع سوغاتی‌های شهر یاسوج بیشتر آشنا شوید.

صنایع‌دستی؛ بهترین سوغات یاسوج

صنایع‌دستی بخش مهمی از سوغاتی هر شهر را شکل می‌دهند. تنوع صنایع‌دستی در شهر یاسوج بسیار زیاد است و حق انتخاب زیادی به شما می‌دهد. انواع جاجیم، مشته‌بافی، چنته، مفرش‌بافی و گبه توسط بانوان عشایر این شهر تولید می‌شوند و در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند.

مهم‌ترین سوغات یاسوج؛ جاجیم

جاجیم به صورت دو رو و از جنس پشم یا پنبه و یا ترکیبی از هر دو تهیه می‌شود. بافت جاجیم در بیشتر مناطق غرب و شمال غرب رایج است. جاجیم بدون پرز بوده و نقش و نگار آن از طریق چله‌های رنگی ایجاد می‌شود و معمولا به صورت نوارهای باریک و بلند بافته می‌شود که در انتهای کار چندین نوار مختلف به یکدیگر دوخته می‌شوند. جاجیم به دلیل ضخامت زیادی که دارد به عنوان روانداز، رویه کرسی و در برخی مناطق، هنگام کوچ عشایر برای بسته‌بندی و جابه‌جایی رختخواب و وسایل استفاده می‌شود.

جاجیم یاسوج به صورت افقی و روی زمین بافته می‌شود. در انواع جاجیم‌های یاسوج، در پایان کار، دور تادور آن منگوله‌هایی آویزان می‌کنند. این دستیافته یکی از مهم‌ترین انواع سوغاتی های یاسوح محسوب می‌شود.

مشته‌بافی؛ یکی از منحصر‌به‌فردترین سوغات یاسوج

یکی دیگر از صنایع بسیار زیبای این شهر مشته‌بافی است. مشته تقریبا مشابه گلیم بوده، اما از یک رو بافته می‌شود. در واقع سمتی که دارای طرح است نرم‌تر بوده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چنته

چنته یا آینه‌دان در گذشته نوعی کیف‌دستی بوده که بانوان برای نگه‌داری وسایل شخصی خود یا برای قراردادن قرآن و آینه از آن استفاده می‌کردند. چنته می‌تواند به شکل قالی و یا گلیم بافته شود. گاهی یک طرف قالی و یک طرف گلیم است. برای نقش و نگار آن نیز از طرح قالی دارای حاشیه استفاده می‌شود. معمولا بعد از دوختن چنته، دورتادور آن را با منگوله‌هایی تزئین می‌کنند.

مفرش‌بافی

بیشتر صنایع‌دستی یاسوج، دستبافته‌هایی هستند که در کوچ عشایر مورد استفاده قرار می‌گرفتند. مفرش به شکل مستطیل و درب‌دار بافته می‌شده و کاربرد اصلی آن بسته‌بندی رختخواب‌ها در طول مسیر کوچ بوده و البته هنوز هم کابرد اصلی خود را حفظ کرده است. مفرش‌ از الیاف رنگی و از جنس پشم با تکنیکی مشابه گلیم بافته می‌شود.

گبه

 گبه نوعی فرش با پرزهایی بلندتر بوده و به نسبت سایر دستبافته‌های عشاری یاسوج شناخته شده‌تر است. گبه‌ها از جنس پشم، پنبه یا موی بز بافته می‌شوند. گبه‌هایی که در یاسوج بافته و تهیه می‌شوند، دارای طرح‌ها و نقوشی هستند که مختص اقوام لر این استان است. اگر قصد خرید صنایع‌دستی به عنوان سوغاتی را دارید، گبه یکی از ارزشمندترین سوغات یاسوج بوده و مطمئن باشید ارزش خرید بالایی دارد.

سوغات یاسوج؛ برگرفته از دل طبیعت

پوشش گیاهی یاسوج به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای که دارد، از تنوع بالایی برخوردار است. به همین دلیل عسلی که در کوه‌های این شهر تهیه و تولید می‌شود مرغوبیت بالایی دارد. در کنار عسل، گیاهان دارویی نیز بخشی از سوغات یاسوج را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، انگور و گردو از مهم‌ترین محصولات کشاورزی یاسوج و استان کهکیلویه و بویر احمد محسوب می‌شوند.

عسل

موقعیت جغرافیایی یاسوج، باعث شده زنبورداری به پیشه اصلی بسیاری از مردم این شهر تبدیل شود. عسلی که از گل‌ها و گیاهان کوهستان و به صورت طبیعی به دست می‌آید در کنار طعم بسیار خوبش، خواص دارویی داشته و طرفداران بسیاری دارد. عسل یاسوج نیز به دلیل طبیعی بودنش طعمی لذیذ و خوشمزه داشته و در واقع عسل این شهر یکی از مهم‌ترین سوغات یاسوج محسوب می‌شود. در سفر به یاسوج فراموش نکنید برای مصرف شخصی خودتان یا برای دوستانتان به عنوان سوغات حتما عسل بخرید.

گیاهان وحشی کوهی

کوه‌های یاسوج پوشیده از انواع گیاهان مختلفی هستند که به عنوان داروی گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گیاهان که بیشتر در دامنه کوه‌ها می‌رویند بهترین منبع درآمد برای مردم منطقه به حساب می‌آیند. گیاهانی چون گل گاو زبان، بابونه، بومادران و بنشن از شناخته شده‌ترین انواع گیاهان دارویی بوده و به عنوان سوغات یاسوج در بازارهای محلی به فروش می‌رسند.

گردو

تقریبا کسی نیست که از خواص فوق‌العاده گردو اطلاعی نداشته باشد. این آجیل خوشمزه پایه ثابت صبحانه ایرانی و یکی از اصلی‌ترین مواد مورد نیاز برای تهیه بعضی از غذاهای ایرانی است. گردو دارای انواع مختلفی است و درخت آن به شیوه‌های مختلفی آبیاری می‌شود. آب‌و‌هوا، خاک و نوع آبیاری تاثیر بسیاری بر مرغوبیت و طعم گردو دارند. در استان کهکیلویه و بویراحمد بیش از هفت هزار هکتار باغ گردو وجود دارد و سالانه حجم زیادی گردو با کیفیت بسیار بالا در این استان و به خصوص شهر یاسوج تولید می‌شود. همین موضوع باعث شده، گردوی این منطقه به یکی از محبوترین سوغاتی‌ های یاسوج تبدیل شود.

انگور

 انگور در بسیاری از استان‌های ایران از جمله قزوین، خراسان شمالی و… کشت می‌شود و دارای تنوع بسیاری است. در استان کهکیلویه و بویراحمد بیش از هفت نوع انگور مختلف تولید می‌شود که شامل انگور یاقوتی، عسگری سیاه، ریش بابا، رجبی، رطبی و… است. تولید سالانه بیش از 36 هزار تن انگور در این استان، باعث شده از انگور این منطقه به عنوان سوغات یاسوج یاد شود.

نان توک و نان بلوط سوغات یاسوج

یکی دیگر از انواع سوغاتی‌های خوشمزه و خوش طعم یاسوج، نان توک و نان بلوط هستند. نان بلوط از میوه درخت بلوط تهیه می‌شود و بسیار محبوب است. در سفر به یاسوج پیشنهاد می‌کنیم حتما نان بلوط تهیه کرده و طعم آن بچشید.

البته لیست سوغات یاسوج به این موارد ختم نمی‌شوند. گیاهانی مانند کنگر، بیلهر، قارچ‌کوهی، کرفس و چویل از دسته گیاهان دارویی و روغن حیوانی، قره قوروت و کشک از تولیدات روستاها و عشایر این منطقه هستند که در بازارهای محلی قابل خریداری هستند.

اگر قصد دارید در کنار بازدید از دیدنی‌های شهر یاسوج، از بازارهای محلی آن برای دوستانتان سوغاتی تهیه کنید بهتر است با اجاره ویلا و سوئیت در یاسوج، چند روز را مهمان این شهر زیبا باشید تا فرصت کافی برای گشت‌وگذار در بازار و خرید داشته باشید.

کلام پایانی

یکی از هیجان‌انگیزترین کارهایی که معمولا در سفر به شهرهای مختلف انجام می‌دهیم، گشت‌وگذار در بازارهای محلی مختلف و خرید صنایع‌دستی و سوغاتی است. این کار از یک طرف به اقتصاد منطقه کمک بسیاری کرده و باعث رونق هرچه بیشتر می‌شود و از طرف دیگر مسافران با قیمت‌های بسیار مناسب‌تر می‌توانند کالاهایی که خواهان آن هستند را برای خود و یا آشنایانشان به عنوان سوغات تهیه کنند. بنابراین فراموش نکنیم در سفر به هر نقطه‌ای از ایران بازدید از بازارهای محلی را حتما در برنامه‌های خود بگنجانیم.