موزه روستایی گیلان؛ یکی از زیباترین جاذبه‌های رشت

یکی از جاذبه‌های استان گیلان که از محبوبیت زیادی برخوردار است و گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند، موزه روستایی گیلان است. در این موزه، تمام آنچه که باید درباره‌ی فرهنگ، معماری، آداب‌ورسوم، صنایع‌دستی و غیره مردم گیلان بدانید را برای‌تان به تصویر کشیده‌اند. بازدید از این موزه به عنوان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی رشت و همچنین موزه های ایران یک تجربه‌ی خاص و ماندگار خواهد بود. اگر می‌خواهید موزه روستایی رشت را بیشتر بشناسید ما را در این مطلب همراهی کنید.

آشنایی با موزه روستایی گیلان

موزه روستایی گیلان حدود ۲۶۵ هکتار از مساحت گیلان را در بر گرفته است. این موزه‌ی وسیع و زیبا، فقط بخش کوچکی از سبک و سیاق زندگی مردم مناطق مختلف گیلان را به تصویر کشیده است. در این موزه، حدود ۲۸ مجموعه بنا شده است که شالیزارها، کاهدان، لانه مرغ‌ها و خانه های چوبی قدیمی گیلان را شامل می‌شود.

علاوه بر این‌ها نیز بناهای جانبی دیگری از جمله کارگاه‌های ساخت صنایع‌دستی، طویله‌های روستایی، باغ‌های گیاهان بومی، مراکز تحقیقات دامپروری و کشاورزی، پژوهشگاه معماری، باغ پرورش گیاهان دارویی و اردوگاه تفریحی در مجموعه‌ی موزه روستایی رشت به چشم می‌خورد.

قدمت بناهای این موزه را بیش از ۱۵۰ سال تخمین زده‌اند که اغلب آن‌ها از نقاط مختلف استان گیلان شناسایی، مستندسازی، واچینی و دوباره‌چینی شده‌اند. در حقیقت این موزه به منظور حفظ فرهنگ گیلان، معماری سنتی و دانش مکتوب نشده‌ای است که در مناطق مختلف گیلان جاری و ساری بوده و هست.

موزه روستایی گیلان کجاست؟

برای رسیدن به این موزه باید به پارک جنگلی سراوان که در کیلومتر ۱۸ آزادراه رشت – قزوین قرار دارد، بروید. نرسیده به پلیس‌راه که در کیلومتر ۳ جاده‌ی سراوان – شفت قرار دارد، موزه روستایی گیلان را مشاهده خواهید کرد. تابلوهای راهنمایی و رانندگی این منطقه نیز دقیق بوده و کمک زیادی به شما می‌کنند. پیشنهاد می کنیم سری به مقاله ی جاهای دیدنی قزوین بزنید.

تاریخچه‌ی موزه روستایی رشت

در سال ۱۳۶۹ زمین‌لرزه‌ی سهمگینی استان گیلان را لرزاند و شهرها و روستاهای زیادی را از بین برد. بسیاری از بناهای تاریخی گیلان در این زمین‌لرزه به طور کامل نابود شدند و چیزی از آن‌ها باقی نماند. دکتر محمود طالقانی پس از این اتفاق ناگوار، پیشنهاد ساخت چنین موزه‌ای را مطرح کرد. در سال ۱۳۸۱ اولین فاز مطالعاتی این موزه کلید خورد و تحقیقات گسترده‌ای برای پیدا کردن مکان مناسب جهت ساخت موزه انجام شد.

بررسی‌ها نشان داد که پارک جنگلی سراوان بهترین مکان برای تأسیس موزه روستایی گیلان است؛ زیرا توپوگرافی آن بسیار مناسب و شبیه به استان گیلان بوده و در عین حال تأسیسات زیربنایی خوبی هم دارد. برای انتقال بناهای تاریخی و قدیمی گیلان به این موزه، ابتدا تعداد زیادی از کارشناسان به روستاها رفته و این بناها را شناسایی کردند. سپس هر بنا را پلاک‌گذاری کرده و بعد از واچینی، مصالح لازم را به موزه انتقال دادند. در نهایت نیز بنا را با نام فروشنده یا اهدا کننده، دوباره‌چینی کردند.

این بخش از موزه حدود ۴۵ هکتار را تشکیل داده است. قدمت بناهای این قسمت از ۶۰ سال تا ۱۸۰ سال است و نکات مهم و ویژه‌ای از معماری روستاهای گیلان قدیم را نمایان می‌کند. دریاچه سراوان رشت که یکی از زیباترین دریاچه‌های گیلان است، در مجاورت موزه روستایی رشت قرار دارد. می‌توانید پس از بازدید از موزه، زمانی را نیز صرف دیدن این دریاچه‌ی دوست داشتنی کنید.

امکانات موزه روستایی رشت

این موزه‌ی بزرگ که نمایشگر معماری دیرینه‌ی گیلان است، فرهنگ و آداب محلی را نیز به شما می‌شناساند. در این موزه می‌توانید لباس‌های محلی گیلانی را به تن کنید و با آن‌ها عکس بگیرید. همچنین در بخشی از موزه، غذاهای محلی گیلان طبخ می‌شود که می‌توانید از آن‌ها بچشید و نحوه‌ی پخت آن‌ها را از مردم بومی بیاموزید.

بازارچه‌ی صنایع‌دستی موزه نیز کار دست مردم گیلان را برای فروش به نمایش گذاشته است؛ می‌توانید از این بازارچه سوغاتی‌های رنگارنگی را خریداری کنید. وجود کارگاه‌های آموزشی و تولیدی صنایع‌دستی هم سبب شده تا گردشگران کشش زیادی به صنایع‌دستی پیدا کنند. گمج‌سازی، سفالگری، رشتی دوزی، حصیربافی، مرواریدبافی و… از صنایع‌دستی پرطرف‌دار گیلان هستند.

در قسمتی از موزه، محوطه‌ای برای بازی‌های محلی و نمایش‌های بومی وجود دارد که می‌توانید به همراه بومی‌ها در این بازی‌ها مشارکت کنید. وجود پارک کودک هم به شما کمک می‌کند تا اگر کودکی به همراه دارید، او را با خود همراه کرده و بازدید از موزه را برای او هم جذاب کنید.

پیشنهاد می کنیم مقاله ی سی دشت کجاست را مطالعه کنید، سی دشت منطقه ای بهشتی در دامنه ی درفک است.

جذابیت های موزه روستایی گیلان

برای بازدید از این موزه، بهتر است فصل بهار یا تابستان را انتخاب کنید. در این فصول، می‌توانید از ساعت ۹ تا ۱۸ در موزه به گشت‌وگذار بپردازید. ناگفته نماند که موزه در فصل پاییز و زمستان، زیبایی مخصوص به خود را دارد و از ساعت ۹ تا ۱۶ باز است. قیمت بلیط موزه روستایی گیلان در حال حاضر برای گردشگران داخلی ۵ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۱۰۰ هزار تومان است.

اگر به موزه روستایی رشت رفتید، حتماً از دریاچه سقالکسار گیلان که فقط ۱۶ کیلومتر با این موزه فاصله دارد، دیدن کنید. در این دریاچه نیز با صحنه‌های عجیب و شگفت‌انگیزی مواجه خواهید شد. برای آگاهی بیشتر، می‌توانید با شماره تلفن موزه میراث روستایی گیلان تماس گرفته و اطلاعات تکمیلی درباره‌ی تغییرات روز را به دست بیاورید.

موزه‌ی گیلان بر خلاف موزه‌های دیگر که در فضایی بسته قرار دارند، جنگل را ترجیح داده و شما را به بازدید از خود در دل طبیعت دعوت می‌کند. این موزه‌ی زیبا و سرسبز، اگرچه نامش موزه است، اما شما می‌توانید بازدید از آن را به منزله‌ی یک طبیعت‌گردی بی‌نظیر تلقی کنید؛ چند ساعتی را در این موزه‌ی وسیع به گردش بپردازید و از لذت‌‌های زیر بهره‌مند شوید:

• نمایش‌ها و بازی‌های سنتی

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، بازی‌های بومی گیلان در بخشی از موزه روستایی رشت برگزار می‌شود. تعدادی از معروف‌ترین بازی‌هایی که می‌توانید در این موزه شاهد آن باشید به این شرح‌اند:

• لافند بازی

بازی‌ای مخصوص فصل تابستان، پاییز، ایام نوروز و سیزده بدر است که با نام‌های رسن بازی، دار بازی، ریسمان بازی و طناب بازی نیز شهرت دارد. در این بازی یک پهلوان با طناب، نمایش‌های جذابی را اجرا می‌کند و در آخر، هر تماشاگری که از نمایشش لذت برده باشد به او مزد پرداخت می‌کند.

• عروسه گوله

عروسه گوله که مختص مراسم نوروز است، رقابت عشقی دو مرد را برای به دست آوردن ناز خانم به تصویر می‌کشد. نام این دو رقیب پیر بابا و غول است. در انتهای بازی، پیر بابا ناز خانم را به دست می‌آورد و پایان بهاری خوبی رقم می‌خورد. البته در برخی مناطق نیز ناز خانم به دست غول می‌افتد! رقابت بین این دو مرد، در واقع همان بازی عروسه گوله است.

• کشتی گیله‌مردی

کشتی گیله‌مردی بازی‌ای است که نه‌تنها در گیلان، بلکه در اغلب استان‌های شمالی انجام می‌شود. این بازی بیشتر در جشن‌ها و اعیاد اجرا شده و تقابل رزمی بین دو فرد را به نمایش می‌گذارد. در ابتدای کشتی، دو کشتی‌گیر نیایش کرده و به تماشاگران ادای احترام می‌کنند. سپس مبارزه را آغاز کرده و در نهایت یکی بر دیگری چیره می‌شود.

بیشتر بخوانید: تالش کجاست

• خانه‌های روستایی قدیمی

خانه‌های روستایی که در واقع اصلی‌ترین هدف ساخت این موزه بوده‌اند، مهم‌ترین و جذاب‌ترین بخش موزه‌اند. اگرچه تصاویر خانه‌های روستایی گیلان را می‌توانید در هرکجا مشاهده کنید؛ اما آنچه در این موزه پیش روی شماست، چیزی نیست که در چند تصویر بگنجد. در این بخش از موزه با شیوه‌ی زندگی روستایی در گیلان آشنا خواهید شد. همچنین معماری و نحوه‌ی ساخت خانه‌های سنتی گیلان را خواهید دید. یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های این قسمت، زنانی هستند که لباس محلی بر تن دارند و نان می‌پزند.

• برگزاری مراسم اصیل گیلانی

مراسم اصیل ایرانی در تمام نقاط کشور به شیوه‌ی مردم بومی هر شهر و استان برگزار می‌شود. استان گیلان نیز از این قاعده مستثنا نیست. مراسمی مانند شب یلدا، عید نوروز، چهارشنبه‌سوری، جشن عید خرمن و بسیاری از جشن‌های باستانی در استان گیلان به شیوه خاصی برگزار می‌شود.

در قسمتی از موزه روستایی گیلان می‌توانید نحوه‌ی برگزاری این مراسم در گیلان را مشاهده کنید و با رسم‌ورسوم مردم این ناحیه از کشورمان آشنا شوید؛ حتی می‌توانید در هرکدام از این مراسم سنتی که دوست دارید، شرکت کرده و از نزدیک آن‌ها را لمس کنید.

• طبیعت موزه روستایی گیلان

قسمت بسیار مهمی از این موزه را شالیزارهای خوش‌عطر و خوش‌رنگ برنج و باغ‌های چای تشکیل داده‌اند. همچنین باغ‌های زیبای توت، زمین‌هایی که در آن سبزی‌کاری شده، نارنجستان‌ها، قهوه‌خانه‌های سنتی و کوره‌های زغال، همه‌وهمه دست در دست هم داده‌اند و مناظری را رقم زده‌اند که هر چه بیشتر در آن سیر می‌کنید، بیشتر تمایل به گردش پیدا خواهید کرد! راستی، فراموش نکنید که شش‌های خود را از عطر بهارنارنج و برنج پر کنید.

بخش‌های مختلف موزه روستایی گیلان

این موزه‌ی وسیع، ۹ حوزه دارد که هرکدام ویژگی‌های جغرافیایی و فرهنگی مخصوص به خود را دارند. در ادامه با این حوزه‌ها آشنا شوید.

بیشتر بخوانید: سورتمه تالش

• جلگه‌ی شرق

حوزه‌ی جلگه‌ی شرقی در منطقه‌ی جلگه‌ی شرق سپیدرود واقع شده است. در این قسمت می‌توانید باغ‌های سبزی و صیفی‌جات، انبارهای برنج، مسجد، قهوه‌خانه، کوره‌ی زغال‌گیری سنتی، نمایش‌ها و بازی‌های سنتی، بازارچه‌ی صنایع دستی و طویله و تلمبار را مشاهده کنید.

همچنین خانه‌های قدیمی چنچو، میر سیار، منتظری و رفیعی نیز در این بخش قرار دارند. از ویژگی‌های خاص معماری در این خانه‌ها، می‌توان به بام چهار کله‌ی گالی پوش، اسکلت چوبی و کرسی چوبی بناها اشاره کرد. تولید برنج و پرورش کرم ابریشم، مشاغلی هستند که در جلگه‌ی شرقی با آن‌ها آشنا می‌شوید.

• جلگه‌ی غرب

جلگه‌ی غربی در مناطق جلگه‌ای غرب گیلان که از شهرستان شفت تا آستارا را در بر می‌گیرد، واقع شده است. در این حوزه، خانه‌های قدیمی موسی‌زاده، محمودی، حقیقی، حسنی، موسوی و محتشم طلب قرار گرفته است. دیگر فضاهای تشکیل دهنده‌ی این حوزه، چاه آب، لانه‌ی مرغ، طویله، انبار برنج، باغچه‌ی سبزی و صیفی‌جات و قهوه‌خانه هستند.

دیوارهای چینه‌ای تلفیق شده با چوب و بام‌های شیب‌دار کلوش از ویژگی‌های معماری خاص خانه‌های این حوزه هستند. در این بخش با مشاغلی چون: تولید برنج، دامداری و چای‌کاری آشنا خواهید شد.

• جلگه‌ی مرکزی

جلگه‌ی مرکزی در قسمت‌های جلگه‌ای مرکز استان گیلان قرار دارد. این حوزه خانه‌های سنتی امینی، مرادی، دانش، صادقی و بیالوا را در بر گرفته است. از ویژگی‌های این بناها می‌توان به اسکلت‌های چوبی، پوشش بام‌ها از کلوش و دیوارهای چینه‌ای و زگالی اشاره کرد. در این بخش هم با فضاهایی چون کارگاه آهنگری، طویله، لانه‌ی مرغ و… آشنا شده و شالی‌کاری را از نزدیک مشاهده خواهید کرد.

• کوهستان شرق

کوهستان شرقی، ییلاقات گیلان در شرق رودخانه‌ی سپیدرود را شامل می‌شود. در این بخش کوهستانی، خانه‌های محسنیان و محمد نژاد قرار دارد که با دیوارهای سنگ‌چین و بام‌های پوشیده شده با لت، خودنمایی می‌کنند. دامداری در این منطقه به دلیل نوع پوشش گیاهی، شغل غالب محسوب می‌شود.

• کوهپایه‌ی شرق

این کوهپایه در واقع کوهپایه‌ی کوهستان شرقی محسوب می‌شود و خانه‌های بهزادی، جامع و رستمی را در بر گرفته است. انبارهای برنج، گندم، کاه و تنورهای نان، نشان دهنده‌ی شغل شالی‌کاری، دامداری و گندم‌کاری در این ناحیه هستند. دیوارهای زگالی و زگمه‌ای به همراه بام‌های پوشیده از لت، معماری تاریخی این حوزه را به تصویر کشیده‌اند.

• کوهستان غرب

حوزه‌ی کوهستان غرب در مناطق کوهستانی غرب گیلان قرار دارد. خانه‌ی حجت پور تنها خانه‌ی قدیمی‌ای است که در این ناحیه به چشم می‌خورد. دیوارهای این خانه، تخته‌ای، زگالی، سنگ‌چین و زگمه‌ای بوده و بام آن از لت ساخته شده است. دامداری نیز شغل غالب این ناحیه است.

• کوهپایه‌ی غرب

در کوهپایه‌ی غربی که در واقع پایین کوهستان غربی واقع شده است، خانه‌های رحمانی، طربی و لطفی به چشم می‌خورد. در این ناحیه نیز انواع مشاغل کشاورزی مربوط به مناطق شمالی مشاهده می‌شود.

• دو حوزه‌ی سواحل شرقی و غربی

موزه روستایی رشت شامل دو ساحل شرقی و غربی است. خانه‌ی موسوی در ساحل شرقی این موزه قرار گرفته و در ساحل غربی نیز می‌توانید خانه‌ی آصفی را مشاهده کنید.

در سفر به رشت کجا اقامت کنیم؟

اگر می‌خواهید به موزه روستایی رشت بروید، بهتر است که با اجاره ویلا و سوئیت در رشت اقامت کنید. با توجه به این‌که وسعت این موزه بسیار زیاد است، شاید نیاز باشد طی دو یا سه روز، تمامی قسمت‌های آن را مشاهده کنید. البته امکان اجاره ویلا و سوئیت در دیگر مناطق نزدیک به موزه نیز فراهم است.

برای رزرو اقامتگاه مناسب جهت اسکان در رشت و مناطق اطراف، بهترین راه، مراجعه به سایت هومسا و رزرو آنلاین است. این کار باعث می‌شود تا شما پیش از سفر، محل اسکان خود را تعیین کرده و در ایام شلوغ با مشکل کمبود اقامتگاه مواجه نشوید.