دریاچه زریوار؛ یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شیرین ایران

کشور ما در منطقه‌ای نیمه‌خشک واقع شده است. بیشتر دریاچه‌های دائمی آن در بخش‌های شمالی، غربی و جنوب غربی واقع شده‌اند که از آن جمله می‌توان به دریاچه ارواح نوشهر و دریاچه زریوار یا به گویش محلی دریاچه زریبار اشاره کرد. اما تالاب‌ها و دریاچه‌های بخش مرکزی و شرقی بیشتر حالت فصلی دارند. برای مثال هامون یا جازموریان تنها در ماه‌های محدودی از سال آب دارند و وجودشان به بارش‌های زمستانی وابسته است. در این مطلب می‌خواهیم درباره زریوار صحبت کنیم. بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان با ویژگی‌هایی خاص و منحصربه‌فرد. در ادامه در مورد تفریحات دریاچه زریوار نیز صحبت خواهیم کرد تا با آگاهی کامل راهی سفر شوید.

دلایل محبوبیت دریاچه زریوار مریوان

بسیاری از مردم به دلیل آب‌وهوای بسیار خوب منطقه در فصل‌های بهار و تابستان، راهی دریاچه زریوار می‌شوند. این دریاچه در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا واقع شده و دورتا‌دور آن را کوه‌ها و مراتع سرسبز پوشش داده‌اند. آب دریاچه از چشمه‌های کف آن و همین‌طور بارش برف و باران در فصل‌های سرد سال تامین می‌شود. طول آن برابر با 5 کیلومتر و عرض آن 1.6 کیلومتر است. عمق متوسط 3 متری (بین 2 تا 5.5 متر) امکان قایق‌سواری را برای مسافران ایجاد کرده است. علاوه بر قایق‌سواری، پرواز با پاراگلایدر، ماهیگیری، پرنده‌نگری و عکاسی از دیگر تفریحات دریاچه زریوار به شمار می‌روند.

وجود آب فراوان و آب‌وهوای خوب، شرایط مساعدی را به وجود آورده تا گیاهان زیادی در اطراف دریاچه رشد کنند. همین پوشش گیاهی و آب فراوان، حیوانات و پرندگان را برای زندگی به این منطقه کشانده است. بنابراین در فصل‌هایی از سال شاهد حضور پرندگان زیبایی هستیم که برای صید ماهی در آب شیرجه می‌زنند و صحنه‌های نابی را برای عکاسی پدید می‌آورند.

دریاچه زریوار (دریاچه زریبار) در سال 1388 به عنوان پناهگاه حیات‌وحش و در بهمن ماه 1389 در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شد. تالاب زریوار به دلیل ویژگی‌های خاص خود، شرایط تبدیل شدن به یک تالاب بین‌المللی را دارد.

ویژگی‌های دریاچه زریوار

• موقعیت جغرافیایی

دریاچه زریبار در میان یک دره طولانی واقع شده است. شرق و غرب دریاچه را کوه‌هایی با پوشش بلوط و مازو شکل می‌دهند و شمال و جنوب آن به دشت‌های سرسبز بیلو و مریوان محدود می‌شود. مناظر تماشایی اطراف برای یک پیک‌نیک یک‌روزه دوستانه یا خانوادگی ایده‌آل هستند.

• پوشش گیاهی

در منطقه و همچنین اطراف دریاچه زریوار گیاهانی رشد کرده‌اند که شاید تاکنون حتی نام آن‌ها را نیز نشنیده باشید. سراتوفیلیوم و سریوفیلیوم از جمله این گیاهان هستند. نی، هزارنی، نیلوفر آبی با آن گل‌های سفید و زیبا، جگن و نعنا و انواع پیچک، لویی و بزواش در نیز به وفور در حاشیه دریاچه می‌رویند.

• پوشش جانوری

جانوران مختلفی انواع آبزیان، پرندگان وپستاندارن در اطراف و داخل دریاچه زندگی می‌کنند. آبزیان را می‌توان به دسته بومی و غیربومی تقسیم کرد. سیاه‌ماهی خالدار و معمولی و عروس‌ماهی در دسته گونه‌های بومی قرار می‌گیرند. اما ماهی‌آمور سفید، کپور آینه‌ای و معمولی و سرگنده و فیتوفاک، پشه‌ماهی، میگوی آب شیرین، مارماهی، فیتوپلنگتون(5گونه)، زئوپلانکتون (17 گونه) نیز مهمانان غیربومی این دریاچه را تشکیل می‌دهند که بر ارزش پوشش جانوری آن افزوده‌اند.

یکی از جذاب‌ترین تفریحات در دریاچه زریبار، پرنده‌نگری است. در این دریاچه 31 گونه مختلف پرنده مشاهده شده که از این تعداد، 14 گونه مختلف ساکنان همیشه منطقه را تشکیل می‌دهند و مابقی پرندگان مهاجری هستند که در جستجوی شرایط آب‌و‌هوایی مناسب سری هم به زریوار می‌زنند. اردک سرحنایی و سرسبز، بوتیمار، چنگر، کاکایی‌ها، حواصیل خاکستری، خوتکا و گیلار تنها چند نمونه از جمعیت این مهاجران دوست‌داشتنی و زیبا را به خود اختصاص می‌دهند.

در سفر به تالاب زریوار، ممکن است پستاندارانی چون سگ‌آبی، خوک‌وحشی، گراز و نوعی گربه وحشی به نام فلیس کاتوس را از نزدیک ببینید. علاوه بر پستاندران خزندگان نیز دریاچه زریوار را مکانی امن و مناسب زندگی تشخیص داده‌اند. مشهورترین این خزندگان انواع مارهای غیرسمی آتشی، قمچه، چلیپر، قیطانی و پلنگی و مارهای سمی گرزه مار و افعی کردستان هستند. در کنار انواع مار باید به سوسمارها هم اشاره کرد. البته جای نگرانی نیست تا زمانی که احساس خطر نکنند، کاری با انسان‌ها ندارند.

• جزیره‌های متحرک زریبار

یکی از شگفت‌انگیزترین اتفاقاتی که در دریاچه شاهد آن خواهید بود، حرکت جزیره‌های داخل دریاچه هستند. این دریاچه‌ها که از به هم تنیده‌شدن ریشه درختان ایجاد شده‌اند روی آب شناور بوده و با وزش باد و حرکت امواج جابه‌جا می‌شوند. وسعت این جزیره‌ها گاه به 20 متر می‌رسد.

• آب دریاچه

دریاچه زریوار بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین جهان است اما با این وجود رنگ و بوی آب آن کاملا عادی است و اثری از استشمام بوی گاز نیست. سطح آب دریاچه در زمستان یخ می‌زند و مناظر بسیار شگفت‌انگیزی را خلق می‌کند.

• سن دریاچه

با بررسی انجام شده، سن این دریاچه را 20 هزار سال و مربوط به دوره پلیستوسن تخمین زده‌اند.

تفریحات جذاب دریاچه زریوار مریوان

دریاچه زریوار تبدیل به یک منطقه گردشگری شده و مهم‌ترین اثر طبیعتی کردستان محسوب می‌شود. در اطراف دریاچه تفریحات مختلفی وجود دارند که متناسب با علائق خود می‌توانید از آن‌ها استفاده کرده و یک سفر دلچسب را تجربه کنید.

• قایقرانی

اگر هوس قایق‌سواری به سرتان زده، کافی است راهی دریاچه زریبار شوید. در اطراف این دریاچه هم قایق‌ موتوری وجود دارد و هم قایق پدالی. با کمی هزینه می‌توانید با اعضای خانواده سوار قایق‌ شده و از نسیم خنک و شنیدن صدای امواج دریاچه لذت ببرید. دوستانی که به صورت حرفه‌ای قایقرانی می‌کنند نیز این دریاچه را به عنوان محلی برای تمرینات خود در نظر می‌گیرند.

• ماهیگیری

بسیاری از علاقه‌مندان به ماهیگیری، آخر هفته خود را برای صید ماهی در این مکان سپری می‌کنند. تنوع زیاد ماهی و محیط مناسب ماهیگیری در این دریاچه دلیلی شد تا در سال 1397 نخستین جشنواره بین المللی ورزشی و ماهیگیری با حضور شرکت‌کنندگانی از 9 کشور مختلف در این مکان برگزار شود.

• عکاسی

در این دریاچه زیبا نیازی نیست برای ثبت یک عکس ساعت‌ها منتظر بمانید. مناظر زیبای اطراف، دریاچه مواج و زیبا، پرواز پرندگان، منتظر شما هستند تا تصویرشان را ثبت کرده و تبدیل به جزئی از خاطرات به یادماندنی خود کنید.

• پرنده‌نگری

در سطرهای قبلی درباره پرندگان این دریاچه توضیح دادیم. تماشای پرواز پرندگان کم‌یاب که شاید در کل عمرمان تنها یک‌بار موفق به دیدنشان شویم، لذتی وصف‌نشدنی دارد.

• پاراگلایدر سواری

پاراگلایدر یکی از تفریحاتی است که تنها در برخی مناطق گردشگری که شرایط لازم را دارند، فراهم است. اگر به پرواز علاقه دارید، با پرداخت کمی هزینه می‌توانید ساعتی را بر فراز منطقه به پرواز درآیید و از سکوت و آرامش آسمان و تماشای مناظر لذت ببرید. در این جا هرچند وقت یک بار جشنواره‌ای در این زمینه برگزار می‌شود و حرفه‌ای‌های پرواز با پاراگلایدر به رقابت می‌پردازند. شما هم اگر خود را در این سطح می‌بینید می‌توانید در این مسابقات شرکت کنید.

• تماشای جشن‌های محلی

کردها مردمان شادی هستند و به بهانه‌های مختلف جشن می‌گیرند. در این جشنواره‌ها گروه‌های موسیقی حضور پیدا می‌کنند و به نواختن انواع سازهای محلی می‌پردازند. جوانان در ردیف‌های مختلف به رقص در می‌آیند و همه لحظات خوشی را در کنار یکدیگر سپری می‌کنند. دریاچه زریوار نیز یکی از محل‌هایی است که مردم مریوان را هرچند وقت یک‌بار برای برگزاری جشن دور هم جمع می‌کند. اگر به فرهنگ، رقص و موسیقی کردی علاقه دارید، حتما به دریاچه زریبار سری بزنید.

وعده‌های غذایی در اطراف دریاچه زریبار

ماهی‌کبابی تازه چیزی نیست که بتوان از آن گذشت. به گفته کسانی که یک‌بار طعم چنین غذایی را در اطراف دریاچه چشیده‌اند؛ طعم آن با همه ماهی‌کبابی‌هایی که تاکنون در جاهای دیگر خورده‌اند، متفاوت است. این غذا با مخلفات مختلف سرو می‌شود. طعم اصلی آن ساده و با کمی نمک است، اما اگر مایل باشید می‌توانید درخواست کنید آن را برایتان مزه‌دار کنند. علاوه بر کباب‌ماهی، غذاهایی مانند آش و نان محلی نیز به فروش می‌رسند که چشیدن طعم لذیذ آنها خالی از لطف نخواهد بود.

بومه و دکه‌هایی نیز برای فروش تنقلات، آماده ارائه خدمات به مسافران هستند که می‌توانید برای تهیه یک میان‌وعده ساده روی آن‌ها حساب کنید.

اقامت در سفر به دریاچه زریوار

در سفر به دریاچه زریبار، خیالتان بابت اقامت کاملا راحت باشد. هتل جهانگردی مریوان(تریپل) بر فراز تپه‌ای مشرف به دریاچه مریوان قرار دارد. اتاق‌های این هتل رو به دریاچه بوده و می‌توانند اقامتی خاطره‌انگیز را برایتان رقم میزند.

اما اگر می‌خواهید در شهر اقامت داشته باشید و از جاهای دیدنی مریوان دیدن کنید، امکان اجاره ویلا و سوئیت در مریوان از طریق وب سایت هومسا امکان‌پذیر است.

امکانات موجود در دریاچه زریبار

برای رفاه حال مسافران و گردشگران امکاناتی در نظر گرفته شده تا تجربه خوبی از سفر به این مکان داشته باشید. امکاناتی نظیر نمایشگاه‌های فصلی صنایع‌دستی، بوفه، پارکینگ، سرویس بهداشتی، مسجد، ستاد اسکان مهمانان نوروزی، آلاچیق و نیمکت، شهربازی، دکه‌های ماهی‌کبابی، هتل و اقامتگاه و رستوران در فاصله 2 و 3 کیلومتری از دریاچه.

چه زمانی به دریاچه زریوار سفر کنیم؟

دریاچه زریبار به دلیل قرارگیری میان کوه‌ها و ارتفاع زیاد آن از سطح دریا، در بهار و تابستان دارای آب‌و‌هوایی خنک و معتدل است به طوری که در روزهای گرم تابستان دمای آن به ندرت به 24 درجه می‌رسد. اما پاییز و زمستان هوای بسیار سردی را تجربه می‌کند. سطح دریاچه در زمستان یخ می‌زند. هرچند دریاچه در زمستان و پاییز نیز زیبایی‌های خاص خود را  دارد اما برای مسافرت خانواده‌ها چندان مناسب نیست.

در این فصل می‌توان از سطح یخ زده دریاچه برای اسکیت و اسکی بهره برد.

مسیر دسترسی به دریاچه زیبای زریبار

مسیر دریاچه زریوار بسیار سرراست و راحت است. کافیست خود را به مریوان برسانید. دریاچه در سه کلومتری غرب شهرستان مریوان قرار دارد.

سخن آخر

دریاچه زریوار یکی از ارزشمندترین آثار طبیعتی ایران است. در سفر به این دریاچه زیبا سعی کنیم در کنار لذت بردن از حضور در چنین مکان زیبایی و استفاده از تفریحات دریاچه زریوار، هوای آن را نیز داشته باشیم.