محوطه تاریخی بیستون کرمانشاه ؛ یادگار باستانی ایرانیان قدیم

کرمانشاه برای بسیاری از ما یادآور داستان‌ها و عشاق اساطیری است. بیستون کرمانشاه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر است. بخش مهمی از سفر گردشگران به کرمانشاه به قدم زدن در پای بیستون و دیدن عظمت و صلابت آن و مرور داستان‌های کهن عاشقانه سرزمین‌مان می‌گذرد. آنجایی که فرهاد تیشه بر بیستون می‌زند تا با اثبات عشق خود به شیرین، در بازی ناعادلانه‌ای که خسرو آغاز کرده بود، پیروز شود. بیستون کرمانشاه جدا از داستان‌هایی که به خاطرمان می‌آورد، زیبایی‌هایی بسیاری دارد. هم خود کوه بیستون و هم فضایی که اطراف آن وجود دارد پر است از آثار تاریخی نفیس. در این مطلب از هومسا سری می‌زنیم به بیستون کرمانشاه و داستان‌هایش را می‌شنویم، گشتی در اطراف کوه می‌زنیم تا ببینیم بیستون چه داستان‌های دیگری برایمان دارد. با ما همراه باشید.

بیستون کرمانشاه کجاست؟

مجموعه تاریخی بیستون یکی از فاخرترین جاذبه‌های تاریخی ایران و از جمله مهم‌ترین جاهای دیدنی کرمانشاه است. این مجموعه شامل آثار مختلف و ارزشمند تاریخی است و بازدید از آن‌ها شما را با بخش مهمی از تاریخ سرزمین‌مان آشنا می‌کند. بیستون خود یکی از شهرهای شهرستان هرسین در استان کرمانشاه است که در پای کوهی به همین نام قرار دارد. شهرستان هرسین را می‌توانید در مسیر کرمانشاه به همدان پیدا کنید.

مجموعه بیستون کرمانشاه شامل آثاری است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها به دوران هخامنشی و ساسانی، تعلق دارند. ارزش تاریخی، فرهنگی، هنری و معنوی این آثار باعث شده تا برخی از آن‌ها، از جمله کتیبه بیستون در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شوند.

اما چرا نام بیستون را بر روی این مجموعه گذاشته‌اند؟ واسیلی بارتولد، ترک‌شناس و ایران‌شناس مشهور روسی اعتقاد دارد که بیستون برآمده از واژه بغستان به معنی جایگاه خدایان است. بنابراین احتمال می‌رود که نام پیشین این محل باگاستانا (بغستان) بوده و به مرور زمان به بیستون تبدیل شده است. این مجموعه در طول ادوار مختلف تاریخ همواره مورد توجه تاریخ‌دانان و گردشگران ایرانی و خارجی بوده است.

بیستون در ادبیات فارسی

بیستون کرمانشاه در اشعار نظامی گنجوی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نظامی در مجموعه خسرو و شیرین داستان این دو دلباخته را به نظم تعریف می‌کند و آنچه که در بیستون بر فرهاد رفته را شرح می‌دهد.

گنجوی در منظومه خسرو و شیرین شرح می‌دهد زمانی که خسروپرویز از عشق فرهاد به شیرین، معشوقه خود، باخبر می‌شود تصمیم می‌گیرد که به شکلی این رقیب عشقی را از میدان به در کند. پس از مشورتی که با یاران نزدیک خود می‌کند، در آخر تصمیم می‌گیرد فرهاد کوه‌کن را به قصرش دعوت کند و به او بگوید که وجود کوه بیستون باعث سختی برای عبور از آن منطقه شده است. در نهایت نیز از او بخواهد که معبری در دل بیستون باز کند. به خیال آنکه فرهاد در پای مشقت این کار دشوار، جان می‌دهد و به این ترتیب از سر راه او کنار خواهد رفت.

ما را هست کوهی بر گذرگاه

که مشکل می‌توان کردن بدو راه

میان کوه راهی کَند باید

چنانک آمد شدن ما را بشاید

از سوی دیگر شیرین که علاقه‌ای به خسروپرویز نداشت و او نیز دلباخته فرهاد کوه‌کن بود، امیدوار که فرهاد با قدرت می‌تواند از پس این کار دشوار برآید.

نشسته بود شیرین پیش یاران

به خنده گفت یاران دل‌افروز

«عَلَم بر بیستون خواهم زد امروز

ببینم کاهنین بازوی فرهاد

چگونه سنگ می‌بُرد ز پولاد»

فردهاد روزهایی طولانی به کندن کوه بیستون مشغول بود. کاری بس دشوار و مشقت‌بار، اما عشق شیرین چنان کرده بود که او را بر آن می‌داشت که به کندن کوه ادامه دهد.

ای کوه ار چه داری سنگ خاره

جوانمردی کن و شو پاره پاره

ز بهر من تو لختی روی بخراش

به پیش زخم سنگینم سبک باش

در آخر فرهاد در پای کوه بیستون و در راه عشقش به شیرین، در میدان بازی ناجوانمردانه خسرو، جان می‌دهد. خسرو به شیرین می‌رسد، اما روزگار شیرین تا پایان عمرش به غم سیاه و تلخ مرگ فرهاد می‌گذرد.

راه رفتن در کنار بیستون کرمانشاه تداعی‌گر این عاشقانه تلخ است. اما این داستان بخشی از ادبیات کهن ایرانی است و بازدید از این محل چنان خالی از لطف نیست.

دیدنی های مجموعه بیستون کرمانشاه

بیستون کرمانشاه یک مجموعه بزرگ و غنی از آثار تاریخی است. ببینیم زمانی که به بیستون کرمانشاه سفر می‌کنیم، از چه جاذبه‌هایی می‌توانیم دیدن کنیم و چه چیزهایی را تجربه کنیم.

کوه بیستون و دیواره بیستون

مهم‌ترین و در واقع هسته اصلی مجموعه بیستون کرمانشاه، کوه بیستون است. این کوه بخشی از رشته‌کوه پرآو است و دیواره بیستون در آن جای گرفته است. این دیواره با طول ۱۲۰۰ متر و پهنای ۵۰۰۰ متر یکی از فنی‌ترین دیوارهای سنگ‌نوردی در جهان محسوب می‌شود. اما آنچه که بیش از هر چیز به کوه بیستون کرمانشاه ارزش می‌دهد، همان داستان‌های عاشقانه‌ای است که بسیاری از ما در سنین کودکی با آن‌ها آشنا شده‌ایم.

کتیبه بیستون یا سنگ نبشته بیستون کرمانشاه

یکی از مهم‌ترین بخش‌های مجموعه بیستون کرمانشاه، کتیبه یا سنگ نبشته آن است. بر روی این کتیبه تصویری از داریوش دیده می‌شود که در اندازه طبیعی یعنی چیزی در حدود ۱۸۱ سانتی‌متر، تراشیده شده است. در پشت سر او، پیکر دو تن از همراهانش نیز دیده می‌شود. همچنین در مقابل آن‌ها تعدادی شورشگر نیز بر روی کتیبه حکاکی شده‌اند و شکل کلی تصویر بیانگر قدرت و عظمت داریوش کبیر و زبونی و حقارت دشمنان او است. در کتیبه بیستون کرمانشاه داریوش کبیر دست راست خود را به نشانه پرستش فروهر بالا گرفته و در بخش دیگری از کتیبه، تصویر فروهر نیز حکاکی شده است.

البته در مجموعه بیستون چندین کتیبه دیگر نیز به چشم می‌خورند که در میان آن‌ها می‌توان کتیبه‌هایی به زبان ایلامی و بابلی نیز مشاهده کرد. در بررسی‌های به عمل آمده بر روی این کتیبه‌ها، آثار سرب یافت شده است که نشان می‌دهد کتیبه‌ها پس از حکاکی با لایه‌ای از مواد شیمیایی که شامل سرب بوده‌اند، پوشانده می‌شدند. گرچه در حال حاضر می‌دانیم که این ترکیب جهت حفاظت از کتیبه‌ها بوده، اما ترکیب اصلی این مواد تاکنون برای محققان مشخص نشده است. پیشنهاد می کنیم سری به مقاله ی جاهای دیدنی ایلام بزنید.

کاخ بیستون

کاخ بیستون کرمانشاه بقایایی از کاخی است که در دوران ساسانیان بنا شده است. این کاخ که در ۲۰ کیلومتری کرمانشاه قرار دارد، در نزدیکی کتیبه بیستون واقع شده است. آنچنان که در داستان خسرو و شیرین آمده، این کاخ محلی بوده که شیرین در سال‌های تلخ زندگی با خسروپرویز، در آن زندگی می‌کرده یا به نوعی در آن زندانی بوده است.

سراب بیستون

سراب بیستون درحقیقت چشمه‌ای است که از هزاران سال پیش از دل زمین می‌جوشد و جاری می‌شود. احتمالا سراب بیستون محلی بوده که باعث شده است انسان‌های دوران پارینه‌سنگی در این منطقه ساکن شوند. درحقیقت وجود این چشمه یا سراب آبادی ایجاد کرده که محل مناسبی برای اسکان بشر در آن زمان بوده است.

کاروانسرای شاه عباسی

گرچه هسته اصلی مجموعه بیستون کرمانشاه در دوران هخامنشی بنا شده، اما در ادوار پس از آن نیز بخش‌هایی به این مجموعه اضافه شده است. از جمله این بخش‌ها می‌توان به کاروانسرای شاه عباسی اشاره کرد که به دستور شاه عباس صفوی اول در محوطه بیستون بنا شد. در سال‌ها اخیر هتلی در این بخش از بیستون کرمانشاه ساخته شد و در حال حاضر یکی از بهترین بوتیک هتل‌های ایران محسوب می‌شود.

مجسمه هرکول

نام عکاس: سهیل چهری

یکی دیگر از بخش‌های مهم مجموعه بیستون کرمانشاه، مجسمه هرکول است. این مجسمه در مسیر جاده ابریشم ساخته شده و در کنار آن نیز یک کتیبه به زبان یونانی باستان وجود دارد. طول این مجسمه ۱.۴۷ است و روی سکوی سنگی به بلندی ۲.۲ متر ساخته شده. مجسمه هرکول در حدود ۱۵۰ سال پیش از میلاد مسیح به مجموعه بیستون اضافه شد.

صخره فرهاد تراش

نام عکاس: سهیل چهری

اما شاید یکی از زیباترین و تاثیرگذارترین بخش‌های مجموعه بیستون کرمانشاه، قسمت فرهاد تراش آن باشد. صخره‌ای تراش خورده به طول ۲۰۰ متر که همان محلی است که فرهاد شروع به کندن آن کرد و در نهایت در همین جا نیز جان داد. در صخره فرهاد تراش، حجاری‌ها و گودی‌های ناشی از استفاده گوه‌های چوبی را می‌توان به وضوح دید.

کاروانسرای ایلخانی

یکی دیگر از بخش‌های مجموعه بیستون کرمانشاه، کاروانسرای ایلخانی است که می‌توانید آن را در نزدیکی صخره فرهاد تراش پیدا کنید. این کاروانسرا روی بقایای کاخ ساسانی ساخته شده است. در حقیقت کاخ ساسانی هیچگاه ساخته نشد، در دوران ایلخانی، بر روی بنای نیمه‌تمام این کاخ، یک کاروانسرا به همراه مسجدی کوچک در کنارش ساخته شد.

سایر بخش های دیدنی مجموعه بیستون

بیستون کرمانشاه مجموعه‌ای بسیار بزرگ است که شامل چندین اثر تاریخی می‌شود که بعضا فاصله زیادی نسبت به هم دارند. از جمله دیگر آثار موجود در مجموعه بیستون کرمانشاه می‌توان به پرستشگاه پارتی، نیایشگاه مادی، دژ مادی، بقایای شهر پارتی، پل ساسانی، پل بیستون، کتیبه شیخ علی خان، سنگ نگاره گودرز، نقش مهرداد اشکانی و سنگ بلاش اشاره کرد. طبیعتا بازدید از کل این آثار تنها در یک روز امکان‌پذیر نیست. شما می‌توانید با اجاره ویلا و سوئیت در کرمانشاه این امکان را برای خود و همراهان‌تان به وجود آورید که هر روز از بخشی از این آثار دیدن کنید.

چطور به بیستون کرمانشاه برویم؟

فاصله تهران تا مجموعه بیستون در حدود ۴۵۰ کیلومتر است. البته این به آن بستگی دارد که شما دقیقا از کدام قسمت تهران حرکت می‌کنید و مقصدتان دقیقا کدام بخش از مجموعه بیستون کرمانشاه است. برای رفتن به بیستون کرمانشاه از مبدا تهران، باید به سمت غرب تهران بروید و وارد بزرگراه شیخ فضل‌الله نوری شوید و با عبور از رباط کریم، اوین و پرندک به اتوبان تهران-ساوه برسید. مسیر خود را در اتوبان ساوه-همدان ادامه دهید. پس از خروج از غرب همدان، وارد استان کرمانشاه خواهید شد. مجموعه بیستون کرمانشاه در غرب این استان واقع شده که دسترسی به آن از طریق بزرگراه امام خمینی امکان‌پذیر است.

امکانات بیستون

• نمازخانه
• پارکینگ
• زمین بازی کودکان
• سرویس بهداشتی
• غرفه خرید سوغات و صنایع دستی
• نیمکت
• رستوران و شربتخانه

اقامت در کرمانشاه با هومسا

با اجاره ویلا و سوئیت در کرمانشاه مسافران می‌توانند به راحتی و با فرصت کافی از تمام جاذبه‌های کرمانشاه از جمله طاق بستان و آثار مجموعه بیستون کرمانشاه دیدن کنند. از آنجایی که کرمانشاه یک شهر توریستی است و اقامتگاه‌های زیادی دارد، ممکن است کار انتخاب یک اقامتگاه خوب و مناسب در این شهر برایتان کمی دشوار شود. قطعا همه ما به دنبال آن هستیم که بهترین اقامتگاه را با قیمتی مناسب رزرو کنیم. تیم هومسا در کنار شما است تا با معرفی بهترین اقامتگاه‌های کرمانشاه و رزرواسیون آنلاین آن به شما کمک کند سفری راحت و بدون دغدغه را تجربه کنید.

برای این کار کافی است به صفحه اصلی سایت اجاره ویلا و سوئیت هومسا بروید و نام شهر کرمانشاه را سرچ کنید. در این قسمت بهترین اقامتگاه‌های این شهر به شما نشان داده می‌شود. می‌توانید با تنظیم فیلترهای مختلف محدوده قیمت، مکان، تعداد اتاق‌ها و سایر ویژگی‌ها را انتخاب کنید تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه دلخواه خود برسید.

بیستون کرمانشاه؛ تجلی بخش بزرگی از تاریخ ایران

استان کرمانشاه دیدنی‌های بسیاری دارد اما بدون شک مجموعه بیستون کرمانشاه در بین آن‌ها شاخص است. این مجموعه شامل بخش‌های بسیار زیادی است که از ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در دوران هخامنشی تا چند صد سال پیش بنا شده‌اند. بازدید از آثار این مجموعه ما را با بخش مهمی از تاریخ شکوهمند سرزمین‌مان ایران آشنا می‌کند و کوه پرصلابتش نیز یادآور اساطیر جاودانه ما است.